يک آرايه مجموعه ای از خانه ها متوالی حافظه می باشد که دارای يک نام و يک نوع می باشند . به هر يک از اين خانه ها يک عنصر آرايه گفته می شود . برای دستيابی به يک عنصر آرايه ، بايد نام آرايه و شمارنده آن خانه را مشخص کنيم . لذا عناصر آرايه توسط متغيری به نام انديس مشخص می شوند به همين دليل، آرايه ها را متغيرهای انديس دار نيز می گويند . نام آرايه ، از قواعد نام گذاری متغيرها پيروی می کند . نوع آرايه نيز يکی از انواع داده ذکر شده در مبحث مفاهيم حافظه و انواع داده ای می باشد . اعلان آرايه ها به صورت زير است :

 طول آرايه] نام آرايه   نوع داده آرايه];

   به عنوان مثال دستور زير آرايه ای به طول 6 ، با نام num را از نوع int ايجاد می کند .

int num [6];

توجه داشته باشيد که تمام عناصر دارای نام يکسانی می باشند و تنها با انديس از هم تفکيک می شوند . به عنوان مثال عنصر با انديس 2 دارای مقدار 23560- می باشد ، ضمناً انديس عناصر از 0 شروع می شود .

   استفاده از يک عبارت محاسباتی به جای انديس عناصر امکان پذير می باشد ، به عنوان مثال با فرض اينکه متغير a حاوی 2 و متغير b حاوی 3 باشد ، دستور زير:

num [a+b] + = 3;

   سه واحد به عنصر num [5] اضافه خواهد کرد و اين عنصر حاوی عدد 3 می گردد . برای چاپ مجموع سه عنصر اول آرايه می توانيد از دستور زير استفاده کنيد :

cout << num[0] + num[1] + num[2] << endl;

   برای تقسيم عنصر چهارم آرايه بر 2 و قرار دادن حاصل در متغير x از دستور زير می توانيد استفاده کنيد :

x = num[3]/2;

   نکته : توجه داشته باشيد که عنصر چهارم آرايه با عنصر شماره چهار ( با انديس چهار ) متفاوت می باشد . همانطور که در دستور فوق ديديد عنصر شماره چهار دارای انديس سه می باشد ، دليل اين امر اينست که انديس گذاری از صفر شروع می شود . در آرايه فوق عنصر چهارم آرايه num[3]=-50 می باشد ولی عنصر شماره چهار ( با انديس چهار ) num[4]=32500 می باشد .

همانند متغيرها چند آرايه را نيز می توان توسط يک دستور تعريف کرد :

int b[100] , x[27] ;

   دستور فوق 100 خانه از نوع عدد صحيح را برای آرايه با نام b و 27 خانه از نوع عدد صحيح را برای آرايه با نام x در نظر می گيرد .

برای مقدار دهی اوليه به هر يک از عناصر آرايه می توانيد از شيوه زير استفاده کنيد :

int n[5] = {32 , 27 , 64 , 18 , 95 }

   اگر طول آرايه هنگام تعريف آرايه تعيين نشده باشد و ليست مقدار عناصر نوشته شود ، همانند دستور زير :

int n[] = { 1 , 2 , 3 , 4 , 5 }

در اين صورت کامپايلر به تعداد عناصر ليست ، خانه حافظه برای آرايه در نظر می گيرد ، مثلاً در دستور فوق 5 خانه حافظه برای آرايه n در نظر گرفته می شود .

راه ديگری که برای مقدار دهی اوليه به عناصر آرايه وجود دارد استفاده از روش زير است :

int num[10] = {0}

   دستور فوق 10 خانه حافظه برای آرايه num در نظر می گيرد و مقادير همه آنها را صفر می کند . توجه داشته باشيد که اگر از دستور زير استفاده کنيم :

int num[10] = {1}

   تمامی عناصر مقدار 1 را نمی گيرند بلکه عنصر اول آرايه يک می شود و بقيه عناصر مقدار صفر را می گيرند .

   در تعريف آرايه ديديد که طول آرايه را با عدد صحيح ثابتی تعيين می کنيم . هر جا که از عدد ثابتی استفاده می شود ، متغير ثابت نيز می توان به کار برد . متغيرهای ثابت به صورت زير تعريف می شوند :

const   مقدار متغير = نام متغير ثابت     نوع داده متغير ;

   به عنوان مثال :

const  int  arraySize = 10;

   دستور فوق عدد 10 را به متغير arraySize ثابت انتساب می دهد . توجه داشته باشيد که مقدار يک متغير ثابت را در طول برنامه نمی توان تغيير داد و نيز متغير ثابت در هنگام تعريف شدن ، مقدار اوليه اش نيز بايد تعيين گردد . به متغيرهای ثابت ، متغيرهای فقط خواندنی نيز گفته می شود . کلمه "متغير ثابت" يک کلمه مرکب ضد و نقيض می باشد چون کلمه متغير متضاد ثابت می باشد و اين اصطلاحی است که برای اينگونه متغيرهای در اکثر زبانهای برنامه نويسی به کار می رود . برنامه زير نحوه تعريف يک متغير ثابت را نشان می دهد :

#include <iostream.h>

void main()

{

   const int x = 7; 

   cout << "The value of constant variable x is: "

        << x << endl;

}

   برنامه فوق عدد 7 را در متغير ثابت x قرار می دهد و توسط دستور cout آنرا چاپ می کند . همانطور که گفتيم مقدار متغير ثابت در هنگام تعريف بايد تعيين گردد و نيز ثابت قابل تغيير نمی باشد ، به برنامه زير توجه کنيد .

#include <iostream.h>

void main()

{

   const int x;  

   x=7;

}

   برنامه فوق هنگام کامپايل شدن دو پيغام خطا خواهد داد ، چون متغير ثابت هنگام تعريف مقدار دهی نشده و نيز در برنامه دستوری برای تغيير مقدار آن آورده نشده است .

 Compiling C:\TCP\BIN\CONST1.CPP:

Error : Constant variable 'x' must be initialized

Error : Cannot modify a const object

   مثال : در برنامه زير طول آرايه توسط متغير ثابتی تعيين می گردد و عناصر آرايه توسط حلقه for مقدار دهی شده و سپس توسط حلقه for ديگری ، مقدار عناصر آرايه چاپ می گردد .

#include <iostream.h>

void main()

{

   const int arraySize = 10;

   int s[ arraySize ];

   for ( int i = 0; i < arraySize; i++ )

   s[ i ] = 2 + 2 * i;

   cout << "Element Value" << endl;

   for ( int j = 0; j < arraySize; j++ )

       cout << j << "\t " << s[ j ] << endl;

}

   خروجی برنامه فوق به صورت زير می باشد :

Element  Value

0        2

1        4

2        6

3        8

4        10

5        12

6        14

7        16

8        18

9        20